Hoogbegaafdheid bij kinderen: wat zijn de kenmerken en het gedrag?

Van de intelligentie van een kind heb je als ouder al snel een idee. Hoe vlug leert je baby klanken? Probeert hij of zij je al snel na te praten? Hoe ouder het kind wordt, hoe meer signalen je krijgt van hoe slim het is. Als het kind daarna naar school gaat, zal dit denkniveau zich al direct verder uitkristalliseren. Het krijgt hoge cijfers, heeft weinig moeite met de schoolstof en is misschien niet zoveel tijd kwijt aan huiswerk. Intelligentie is fijn, maar er is ook een keerzijde als de intelligentie dusdanig hoog is dat het voor problemen kan zorgen. We noemen dit hoogbegaafdheid. Alhoewel dit in eerste instantie misschien leuk klinkt zo’n hoogbegaafd kind, je eigen kindje is namelijk erg slim en pikt dingen snel op, kan dit voor grote problemen zorgen als het niet op tijd wordt opgemerkt. En ook als het wel al bekend is dat hij of zij hoogbegaafd is, kan het voor een heleboel moeilijkheden zorgen. Niet alleen voor het kind zelf, maar ook voor zijn of haar omgeving.

Wat zijn de kenmerken van hoogbegaafdheid?

Maar wat zijn eigenlijk de kenmerken van hoogbegaafdheid? Want het kind, en later natuurlijk ook als volwassene, kan natuurlijk ook gewoon erg slim zijn. Maar hoogbegaafdheid heeft wel een aantal specifieke kenmerken waar we het aan kunnen herkennen:

  • IQ hoger dan 130
  • kinderen kunnen zich vaak al op jonge leeftijd lang op iets concentreren, terwijl hun minder slimme leeftijdgenoten in de tussentijd alweer meer oog hebben voor iets anders
  • mensen die hoogbegaafd zijn, en dus ook al op jonge leeftijd, kunnen snel verbanden leggen tussen bepaalde dingen / geluiden et cetera
  • hebben een sterk en snel ontwikkelde fijne motoriek
  • een grote nieuwsgierigheid om nieuwe dingen te leren o.a. door het stellen van veel vragen
  • veel fantasie en creativiteit
  • een hoog leertempo
  • houden vaak van puzzels en wiskundige probleemstellingen
  • hoogbegaafden hebben vaak een zeer goed geheugen
  • dagdromen
  • perfectionistisch
  • durven buiten de gebaande paden te denken
  • snel gekwetst
  • groot empathisch vermogen
  • een specifiek soort humor, vaak taalgericht
  • ongeduldig als ze iets (nog) niet kunnen en ook ongeduldig met betrekking tot de prestaties

van hun omgeving

  • sterk rechtvaardigheidsgevoel en hier naar handelen
  • een zeer diepe, emotionele diepgang bij verschillende onderwerpen en dito karaktereigenschappen

Zoals hierboven te lezen is, zijn er een hoop eigenschappen die kunnen wijzen op een hoogbegaafd persoon. Natuurlijk moet er altijd naar het specifieke geval gekeken worden, maar als iemand veel van deze punten heeft en een IQ dat hoger is dan 130, dan is de kans groot dat je te maken hebt met een hoogbegaafd iemand. Maar het kan ook zijn dat bepaalde hoogbegaafde mensen juist erg sociaal zijn, met de daarbij behorende eigenschappen, en anderen juist meer op zichzelf gericht. Kortom, er bestaan ook onder hoogbegaafden grote verschillen.

Onderwijs voor hoogbegaafden

Volgens de definitie van hoogbegaafdheid kan een kind op deze manier bestempeld worden als zij of hij een IQ van meer dan 130 heeft. Maar er moet ook gekeken worden naar de verschillende eigenschappen, zoals benoemd in de alinea hierboven. In Nederland zijn trouwens tussen de 2% en 3% van de mensen hoogbegaafd. Het komt dus relatief nog best vaak voor. Soms wordt het niet opgemerkt, of niet snel genoeg, en dan kan je problemen krijgen. Het kind kan zich op school bijvoorbeeld erg gaan vervelen, omdat de stof veel te makkelijk voor hem of haar is. Hier kan dan weer een gedragsstoornis uit voortkomen, met bijbehorend, vervelend gedrag. Daarnaast kan het zorgen voor depressies en gevoelens van angst. Het is daarom belangrijk om speciaal onderwijs voor hoogbegaafden te krijgen. Dit kan bestaan uit extra of moeilijkere oefeningen die meer de diepte in gaan, de stof in een groter tempo aanbieden of extra lessen volgen.

Kijkt u ook eens hier